Tussen de beschaafde klassieke gevels van het Erasmiaans Gymnasium en het M.C. Van Dooren’s Vrouwengesticht van Weldadigheid zit in de jaren ’20 een gat van 10 meter breed. Om deze ruimte in de straatwand van de Coolsingel op te vullen krijgt gemeentearchitect J.J.P. Oud de opdracht een gevel voor een tijdelijk café te ontwerpen. 

Oud vindt het ongepast om de klassieke stijl van de buren imiteren voor een klein café. Bovendien weet hij dat een café klanten moet trekken en wil hij voorkomen dat het wordt volgehangen met allerlei reclame. Zijn oplossing is een gevel als één grote opvallende compositie. In het ontwerp gebruikt Oud de primaire kleuren, strakke letters en rechthoekige vormen van De Stijl. Niet toevallig want hij was in 1917 een van de oprichters van deze kunstenaarsgroep. 

Als Café de Unie in 1925 opent, blijkt Rotterdam nog niet klaar voor hypermoderne architectuur aan zijn nieuwe statige boulevard. De reacties liegen er niet om: "Een ongebonden demonstratie van ultra moderne wanhoopstheorieën … de niet te beschrijven kleuren bezorgen het oog lichamelijke pijn…Naar de meening van 99,9% van de Rotterdammers ... een ernstige misgreep."

Oud’s bedoeling klanten te trekken met de opvallende gevel werkt averechts: al na een jaar moet het café sluiten. Een automobielbedrijf trekt in het pand en laat de gevel in grijstinten overschilderen. Bij de opening laten Rotterdammers een bloemstuk bezorgen als dank voor deze verfraaiing van de Coolsingel.

In 1932 krijgt het gebouw weer een horecabestemming als Café Restaurant Modern. Ondanks de naam is er van de strakke gevel van Oud weinig meer te bespeuren. Het geheel blijft gehuld in neutrale kleuren, is voorzien van een enorme markies en… allerlei reclame uitingen van het café. 

In mei 1940 wordt het pand verwoest in het bombardement. Zo lijkt het ooit controversiële café roemloos ten onder gegaan. Maar er gebeurt wat eigenaardigs. Oud wordt internationaal beroemd als pionier van het moderne bouwen. Ook De Stijl is een kunstbeweging van internationale betekenis geworden. Het maakt Café de Unie postuum een icoon van de moderne architectuur.   

Eind jaren zeventig wordt zelfs het plan geopperd om de gevel weer te herbouwen. Uiteindelijk gebeurt dit in 1986. Niet aan de Coolsingel, maar aan de Mauritsweg, waar het opnieuw tussen klassieke bouwwerken kan staan. Het is ironisch dat juist dit aanvankelijk ongeliefde bouwwerk het enige is dat na de verwoesting van de binnenstad wordt teruggebouwd.