Museum Rotterdam

Ontdek

PERSBERICHT: Vroege voorstelling van opkomend toerisme in Rotterdam

Collectie Museum Rotterdam, Drie dames op de Oosterkade in Rotterdam, bij rederij Fop Smit & Co
Collectie Museum Rotterdam, Van Voorden 1910, Drie dames op de Oosterkade in Rotterdam, bij rederij Fop Smit & Co Bron: Lotte Stekelenburg

Museum Rotterdam verwerft nieuw ontdekt schilderij van August Willem van Voorden uit ca. 1910 (olieverf op doek, hg 80 x br 65 cm)

Museum Rotterdam heeft een bijzondere aanwinst verworven: een schilderij van de Rotterdamse kunstenaar August Willem van Voorden (1881-1921). Het werk is een prachtige toevoeging aan de groeiende collectie stadsgezichten van Museum Rotterdam en een verrassende ontdekking omdat het tot nu toe onbekend was! Het schilderij toont een levendig tafereel van het opkomende stadstoerisme begin vorige eeuw waarin het iconische Rotterdamse bedrijf van Stoomboot-Reederij Fop Smit & Co een grote rol speelde. Dit maakt deze aanwinst niet alleen kunsthistorisch waardevol, maar herinnert het ook aan een veranderend Rotterdam waar de eerste tekenen van toerisme zichtbaar worden.

Collectie Stadsarchief Rotterdam, Oosterkade, vanuit het noorden. Op de achtergrond bij de ligplaats, een lijndienstboot van Fop Smit op de Nieuwe Maas 1909
Collectie Stadsarchief Rotterdam, Oosterkade, vanuit het noorden. Op de achtergrond bij de ligplaats, een lijndienstboot van Fop Smit op de Nieuwe Maas 1909

De voorstelling

Het schilderij toont een bewolkte dag aan de Oosterkade in Rotterdam rond 1910. Drie modieus geklede dames met elegante hoedjes staan op de voorgrond. Eén van hen verdiept zich in (waarschijnlijk) een rode Baedeker-reisgids, een populair boekje voor toeristen in die tijd. Links staat een chique rode cabriolet geparkeerd met chauffeur, terwijl langs de kade een schip ligt waar twee mannen aan het werk zijn. Rechts springt het gebouw van Stoomboot-Reederij Fop Smit & Co in het oog, het Rotterdamse scheepvaartbedrijf dat tussen 1877 en 1949 vaste veerdiensten en populaire dagtochten in de regio verzorgde. Rechts op de achtergrond zijn de twee torentjes van de Rederij H. Braakman & Co op het Antwerpse Hoofd van het Noordereiland zichtbaar. Links in de verte zien we langs de oever van de Nieuwe Maas het groen van de Oude Plantage. De rokende schoorstenen van o.a. de stoomboot Merwede I en Van den Bergh's Margarinefabriek aan de Nassaukade versterken het beeld van een industrieel en dynamisch Rotterdam.

August Willem van Voorden (Rotterdam 1881-Rotterdam 1921)

August Willem van Voorden wordt vaak omschreven als de schilder van het straatleven en de havens van Rotterdam. Door zijn impressionistische manier van schilderen en liefde voor de stad staat hij ook wel bekend als ‘de Rotterdamse Breitner’, een opmerkelijke bijnaam aangezien George Hendrik Breitner (1857-1923) een geboren Rotterdammer is.

Van Voorden overleed op jonge leeftijd, vlak voor zijn veertigste, en liet daardoor een relatief klein oeuvre na. In tegenstelling tot Breitner, die in zijn tijd als vernieuwend werd beschouwd, richtte Van Voorden zich niet op het modernisme. Hij is vooral bekend om zijn sfeervolle stadsgezichten in de donkere, aardse tinten die doen denken aan de 19de-eeuwse schilders van de Haagse School.

Daarom verrast hij ons zo met dit schilderij door te kiezen voor een lichtere benadering. Hier gebruikt hij een helder palet met frisse kleuraccenten in rood, blauw, oker en groen, wat het werk een levendige en moderne uitstraling geeft.

Collectie Stadsarchief Rotterdam, Ansichtkaart 1910,  Aanlegsteiger aan de Oosterkade, vanuit het oosten
Collectie Stadsarchief Rotterdam, Ansichtkaart 1910, Aanlegsteiger aan de Oosterkade, vanuit het oosten

Een nieuw ontdekt werk

Museum Rotterdam is bijzonder verheugd met deze nieuwe aanwinst vanwege de historische waarde en de aantrekkelijkheid van de voorstelling. Dit Rotterdamse straattafereel is ook uniek doordat de drie dames prominent op de voorgrond staan. Dat is een zeldzaam beeld omdat in stadsgezichten de mensen meestal op de achtergrond figureren. Het werk biedt daarnaast een interessante blik op de geschiedenis van het Rotterdamse bedrijf Fop Smit, dat met zijn watertochtjes het hoogtepunt van het stoomtijdperk markeerde. Deze tochten maken deel uit van de Canon van Zuid-Holland en illustreren een vroeg stadium van het toerisme in Rotterdam dat destijds in opkomst was.

Wat dit schilderij extra bijzonder maakt, is dat het tot voor kort onbekend was. Tijdens de tentoonstelling in Het Schielandshuis over Van Voorden in 2006 verscheen de publicatie Werkpaarden en dienstmeiden, Het Rotterdam van August Willem van Voorden (1881-1921). Onze aanwinst is niet opgenomen in deze publicatie omdat het toen simpelweg nog niet aan het licht was gekomen. Het schilderij is daarmee een echte ontdekking!

Collectie Stadsarchief Rotterdam, Fop Smit & Co. Rotterdam. Winterdienstregeling voor de maanden November-December 1908. Januari-Februari 1909.
Collectie Stadsarchief Rotterdam, Fop Smit & Co. Rotterdam. Winterdienstregeling voor de maanden November-December 1908. Januari-Februari 1909.

Museum Rotterdam

Museum Rotterdam heeft momenteel één locatie die open is voor publiek en onderwijs: Museum Rotterdam '40-'45 NU aan de Coolhaven. Hier staat alles in het teken van de Tweede Wereldoorlog en het bombardement van mei 1940. Tegelijkertijd werkt het museum aan zichtbaarheid in de stad door onder meer de uitleen van stukken uit de collectie, educatieve programma’s, lezingen, stadswandelingen en presentaties.

Museum Rotterdam werkt op dit moment hard aan de ontwikkeling van een nieuw stadsmuseum. Een plek waar het Rotterdamse erfgoed wordt bewaard, wordt gedeeld en tot leven wordt gebracht en die mensen inspireert en verbindt. Samen met de gemeente Rotterdam wordt er gezocht naar een permanente locatie om het nieuwe museum te vestigen.

Noot voor de redactie (niet voor publicatie)

Neem voor interviewverzoeken, beeldaanvragen of meer informatie over Museum Rotterdam contact op met Kirsten van Wijk, Communicatieadviseur/ pers [email protected] of 06 234 82 963