Ontdek
Van Nelle’s Tumbaku Asli
Made in Rotterdam – blog 2

Een eeuw geleden start Van Nelle met de bouw van een ultramoderne fabriek in de polder langs de Delfshavense Schie. Het oude pand aan de Schiedamsedijk is veel te klein geworden voor de wereldwijde ambities van het bedrijf. Internationale handelsrelaties worden na de Eerste Wereldoorlog hersteld en optimisme voert de boventoon.

Op zoek naar hernieuwde exportmogelijkheden voor tabak, reist Kees van der Leeuw in 1920-1921 door Oost-Afrika. Daar concludeert hij dat het nodig is om een eigen verkoopkantoor op te richten in Mombasa: Van Nelle’s Overseas Trading Company. Wat betreft reclames, schat hij in dat een affiche met daarop een oorspronkelijke bewoner een goede kans maakt om de harten van de bevolking te veroveren. “Ik zal probeeren een goede photo van een Suaheli [Swahili] te maken”, belooft Van der Leeuw aan de Rotterdamse firmanten.
Als Van Nelle in 1925 een ‘reclametrip’ door Uganda maakt, wordt zo’n affiche meegenomen. De bewaard gebleven foto’s laten niet alleen het reclamebord zien, maar tonen ook de man die model stond. Zittend, staand, lachend en pratend is de rokende man duidelijk te herkennen, terwijl zijn evenbeeld als reclame aan de muur hangt. Ook de volle winkel op de achtergrond blijkt uit het leven gegrepen. Maar hoewel de reclametekening op foto’s is gebaseerd, zijn sommige kenmerken overdreven, zoals zijn brede lach en volle lippen. De reclame is weliswaar bedoeld voor de lokale markt, maar toch werd de man – bewust of onbewust – een Westers stereotype. Erg jammer is ook dat de naam van het model ongenoemd blijft.

