Hoe weet je nog wat echt is in een wereld van nepnieuws, deepfakes, complottheorieën en manipulatie? Deze vragen staan centraal in de Maand van de Geschiedenis, die traditiegetrouw in oktober wordt gehouden. Met ‘echt nep’ als thema zoeken we de grenzen op tussen feit en fictie. Intussen blijkt ook in de collectie van Museum Rotterdam dat misleiding en waarheidsvinding van alle tijden zijn.

Zo bracht fabrikant Karel I rond 1960 ‘sportieve’ sigaartjes op de markt. Terwijl de bewijzen voor de schadelijke effecten van tabak zich opstapelden, trokken fabrikanten alles uit de kast om trendy en gezond over te komen. De sprietjes van het merk Sportief werden verkocht met afbeeldingen van een behendige voetballer of fitte tennisser.

Een eeuw eerder, toen cholera in Rotterdam veel dodelijke slachtoffers maakte, raakte Dr. Bleeker’s choleradrank in trek. Met tussenpozen van tien minuten moest patiënten een paar eetlepels van dit drankje innemen. Zo konden ze de komst van de dokter afwachten. Was dat een valse gezondheidsclaim? Ging het om kwakzalverij?

De choleradrank van Dr. Bleeker bestond uit een mengsel van laudanum, pepermuntolie, ether, spiritus en een flinke hoeveelheid water. Het (verslavende!) laudanum werkt verdovend, pijnstillend en onderdrukt hoestprikkels. Hoewel het nog ruim 20 jaar duurde voordat Robert Koch in 1883 de cholerabacterie ontdekte, hielp het drankje mogelijk toch tegen verschijnselen van de ziekte.

In tegenstelling tot de eerdere blogs in deze serie roep ik je op vooral niet aan de slag te gaan met twijfelachtige aanbevelingen. Tenzij het (zeker weten!) om een onschadelijke variant gaat. Zo plakte ik als kind een doktersvoorschrift op onze droppot: 3x daags 1 eetlepel. Heb jij zo’n geestige variant? Deel hem met ons!