Museum Rotterdam

Ontdek

Raden Saleh, Tijgers en de Leeuw van Kralingen

de eerste directeur van de Rotterdamse diergaarde

In het najaar van 2016 is de negentiende-eeuwse Indische kunstschilder Raden Saleh opeens in het nieuws. NRC Handelsblad doet in een groot artikel verslag van het uit Nederland verdwijnen van zijn werk Boschbrand. In het gigantische schilderij vluchten tijgers en andere dieren voor een allesverzengend vuur.

Los van de ophef rond het schilderij doet de naam Raden Saleh een lichtje branden in Museum Rotterdam. In onze collectie hebben we namelijk ook een werk van deze schilder. Niet met tijgers, maar van een ‘leeuw’. Een in romantische stijl geschilderd portret van Pierre Henri Martin, bijgenaamd de Leeuw van Kralingen. 

Pierre Henri Martin

Saleh portretteert de beroemde dompteur Martin in 1837, als dank voor het bestuderen van zijn roofdieren. Martin dankt zijn roem aan de opmerkelijke band die hij heeft met zijn leeuwen Nero, Coburg II, Blucher en Charlotte, tijger Atyr en hyena Marianne. Hij is de eerste die grote roofdieren niet met de gloeiende staaf en zweep temt, maar met eindeloos geduld.

Kort na de kennismaking met Saleh stopt Martin met zijn rondreizende verzameling exotische dieren en vestigt zich met zijn Rotterdamse vrouw in Kralingen. Zijn expertise met wilde beesten blijft ongeëvenaard en hij adviseert bijvoorbeeld het in 1838 opgerichte Artis in Amsterdam. Het is dan ook geen verrassing dat hij in 1857 wordt gevraagd als eerste directeur van de Rotterdamsche Diergaarde, de voorloper van Diergaarde Blijdorp. 

Atyr

De tijger Atyr is overigens een bekende in Museum Rotterdam, want ook zijn portret zit in de collectie. Niet geschilderd door Saleh, maar door Daniel Adolphe Robert Jones. Jones was een leerling van de beroemde Belgische dierenschilder Eugène Joseph Verboeckhoven. Atyr lijkt dus een gewild model, want naast Saleh gaan nog meer kunstenaars langs bij Martin om studies van zijn grote roofdieren te maken. Het is niet ondenkbaar dat ook de tijgers die zich op Boschbrand in het ravijn storten hun uiterlijk deels danken aan het bezoek van Saleh aan Martin.