Rotterdam ligt vol singels. Rotterdammers wonen en wandelen graag langs dit stadswater. Maar de bekendste is toch wel de Coolsingel: dé straat van Rotterdam. Alleen is hier geen water te bekennen zolang het niet hard regent. Toch lag ook hier tot zo’n eeuw geleden water, alleen heette dit toen nog de Coolvest. Hoe zit dat eigenlijk met singels, water, Rotterdam en de Coolsingel? 

latijn

Het woord singel betekende ooit zoiets als stadsgrens. Het is waarschijnlijk afkomstig van het Oudfranse woord 'sengle' voor de omheining van een stad. Dit was weer afgeleid van het Latijnse werkwoord 'cingere': het omdoen van een riem. In het Nederlands horen we dit ook nog terug in de singel van een paardenzadel en in ‘omsingelen’. 

riem

Rond oude Nederlandse steden lag bijna altijd een gracht als een gordel om de stadsmuur. Het woord singel werd oorspronkelijk gebruikt voor de weg langs de buitenzijde van de stadsgracht. Woorden die ‘riem’  betekenen, worden vaker gebruikt voor oude en nieuwe rondwegen om steden. Denk bijvoorbeeld aan de Gordelweg, de Ceintuurbaan en ‘de ring’.

verdediging

De verdedigingswerken aan de stadskant van de gracht, zoals wallen en muren, werden aangeduid als de vesten. We zien deze betekenis nog in het woord vesting. De gracht zelf werd ook vaak vest genoemd. In Rotterdam had je bijvoorbeeld de Coolvest in het westen en de Goudsevest in het oosten, langs het water liepen de Coolsingel en de Goudsesingel.

singelweteringen

Halverwege de negentiende eeuw bedenkt de Rotterdamse stadsarchitect W.N. Rose het waterproject, een ring van water om de stad waarmee de binnenstad wordt schoongespoeld. Deze ‘singelweteringen’ vormen ook nieuwe stadsgrenzen. De wegen langs de buitenzijde krijgen namen als Westersingel en Boezemsingel. Deze namen worden ook al snel gebruikt voor het water zelf.

stedenbouw

Tussen de oude vesten en de nieuwe singels kan Rotterdam groeien. De groene singels zijn aantrekkelijke locaties voor luxe woonhuizen. Daaromheen komen straten met eenvoudiger woningen. Bij latere stadsuitbreidingen wordt dit stedenbouwkundige concept steeds weer uit de kast gehaald. Zo groeit het aantal singels met Rotterdam mee. 

Coolsingel

De Coolvest is dan al lang niet meer de rand van de stad. Hier is eind negentiende eeuw pal naast het volgebouwde centrum nog ruimte voor ontwikkeling. Als het belang van beide waterkanten steeds meer toeneemt, wordt het water een hindernis. In 1909 maakt burgemeester Zimmerman bekend dat de Coolvest gedempt wordt voor de aanleg van een boulevard van wereldklasse. De oude vest verdwijnt en de nieuwe imposante avenue krijgt de naam van de westzijde: Coolsingel. Deze singel zonder water wordt de belangrijkste straat van de stad!